W ramach przeglądu bibliotecznych zbiorów napisanych w języku angielskim przez osoby pochodzące z rejonów Pacyfiku dziś przyjrzymy się fantastyce. O części z nich dużo mówiło się w okolicach ich premier, a kilka przeszło zupełnie niezauważonych – a szkoda, w końcu same aż polecają się z bibliotecznych półek!

Rebecca F. Kuang, Babel, czyli o konieczności przemocy

Rebecca F. Kuang urodziła się w Guangzhou w Chinach, skąd wyemigrowała z rodziną do Teksasu, gdy miała zaledwie cztery lata. Ukończyła studia z zakresu historii w Stanach Zjednoczonych oraz sinologii na Cambridge w Wielkiej Brytanii. Jej debiutanckie Wojny makowe ukazały się w 2018 roku i zebrały wiele pozytywnych opinii oraz nominacji do nagród literackich. Babel, czyli o konieczności przemocy to jej czwarta i pierwsza samodzielna książka. Tę powieść nagrodzono Locusem, Nebulą oraz nagrodą Blackwella.

W Babel, czyli o konieczności przemocy odbija się fascynacja Kuang językoznawstwem – osadzona w uniwersyteckich murach Oxfordu przesycona jest wiedzą translatoryczną. Główny bohater, Robin, to pochodzący z Kantonu osierocony młody chłopak, wychowujący się w samym sercu tego wyobrażonego Brytyjskiego Imperium przez przybranego opiekuna, profesora zresztą. Dość szybko orientuje się, że w świecie słowa mają prawdziwą moc – a z odpowiednim amplifikatorem mogą wpływać na rzeczywistość, co władze wykorzystują od lat, gromadząc zasoby kosztem swoich kolejnych prowincji. Ci, których wyzyskiwano, mają powoli dosyć – Robin również.

Vaishnavi Patel, Kajkeji

Vaishnavi Patel jest amerykanką hinduskiego pochodzenia, która w pracy zawodowej zajmuje się prawem konstytucyjnym oraz prawami obywatelskimi. W swojej debiutanckiej powieści, Kaikeji, łączy indyjskie mity z antykolonializmem. Wcześniej publikowała opowiadania w antologiach, a w tym roku ukazała się jej druga książka: Goddess of the River.

Kajkeji opowiada na nowo zapisane w Ramajanie losy hinduskiej księżniczki królestwa Kekeja, Kajkeji – i choćby z tego względu powieść wypełniają nagłe zwroty akcji, relacje z serdecznych nagle stają się wrogie, a istoty nadnaturalne przechadzają się ramię w ramię z ludźmi. Kajkeji w wersji Patel obdarzona jest silną osobowością, ambicją oraz inteligencją, przyszło jej jednak żyć w kulturze, w jakiej podobne cechy u kobiet nie były doceniane. A mimo to młoda księżniczka, a później żona radży i macocha wcielonego w ludzką postać boga Ramy, szukała w życiu miejsca i roli, które nie wiązałoby się z koniecznością udawania kogoś innego.

Shelley Parker-Chan, Ta, która stała się słońcem

Shelley Parker-Chan to osoba urodzona w Nowej Zelandii, aktualnie mieszkająca w Australii. Jest osobą queerową używającą w języku angielskim zaimków they/them. Przez matkę Parker-Chen związane jest tak z Malezją, jak również z Chinami. Na studiach wyspecjalizowało się w zagadnieniach związanych ze zbrodniami wojennymi oraz naprawczej sprawiedliwości. Parker-Chen pracowało w służbie dyplomatycznej we Wschodnim Timorze (państwo w Archipelagu Malajskim). Ta, która stała się słońcem jest powieścią debiutancką nagrodzoną British Fantasy Awards, jak również nagrodą Hugo dla najlepszej powieści.

Ta, która stała się słońcem opowiada historię pewnej urodzonej w bardzo biednej rodzinie dziewczynki, której imienia nigdy nie poznajemy. Po śmierci wszystkich członków rodziny przybiera ona imię brata, Zhu Chongby, żeby nie tyle go udawać, co się nim stać, a przez to – również przeznaczoną mu wielkość. Siłą woli i uporem trzyma się życia – najpierw niejako wymuszając przyjęcie do buddyjskiego klasztoru, a później zdobywając niespodziewaną sławę oraz renomę jako dowódca wojsk rebelianckich zdolny dokonać niemożliwego. Wyraźnie widać, jak Parker-Chan kreatywnie korzysta z historii Chin, by stworzyć coś naprawdę interesującego.

Kazuo Ishiguro, Klara i Słońce

Kazuo Ishiguro urodził się w japońskim Nagasaki, a w wieku 6 lat przeniósł się z rodziną do Anglii. Posiada licencjat z filologii angielskiej oraz magisterium w zakresie kreatywnego pisania – zresztą napisaną jako praca dyplomowa powieścią, Pejzażem w kolorze sepii, zadebiutował w 1982 roku. W 2017 roku otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie literatury. Na swoim koncie ma osiem powieści, w tym ostatnią – Klarę i Słońce, antologię opowiadań, a także scenariusze oraz teksty piosenek.

Klara i Słońce to historia dotykająca współczesnych lęków związanych z rozwojem sztucznej inteligencji oraz robotyki, nawiązująca tematycznie również do jednego z poprzednich dzieł autora, Nie opuszczaj mnie. Ponownie Ishiguro wraca do pytania: co to znaczy być człowiekiem? Tytułowa Klara jest robotem poprzedniej generacji, zaprogramowaną/obdarzoną ciekawością świata oraz empatią. Na razie jednak nie znalazła swojego człowieka, dlatego obserwuje świat przez szybę sklepu, starając się go zrozumieć i ubrać w dostępne sobie kategorie.

Klarę i Słońce polecaliśmy waszej uwadze już wcześniej i z chęcią robimy to ponownie.

Fonda Lee, Dziedzictwo jadeitu

Fonda Lee jest kanadyjsko-amerykańską pisarką o azjatyckich korzeniach. Zanim zajęła się pisarstwem na pełen etat, pracowała w korporacji. Posiada czarny pas w karate i kung-fu. Zadebiutowała powieścią young adult, Zeroboxer w 2016 roku, za którą była nominowana do Nagrody Andre Norton. Otwierające Sagę o Zielonych Kościach Miasto Jadeitu to jej trzecia powieść, nominowana między innymi Nebulą i Locusem. Zamykające sagę Dziedzictwo jadeitu zostało nagrodzone Aurorą i Locusem.

Dziedzictwo jadeitu to ostatni tom, wieńczący Sagę o Zielonych Kościach. Tytułowy jadeit wzmacnia magiczne możliwości tych, którzy wiedzą i w ogóle mogą go używać  – jak na przykład wojowników zielonej kości. To do tych ostatnich należą główni bohaterowie tej osadzonej w inspirowanej Azją Wschodnią miastach. Gdy ktoś opracowuje substancję pozwalającą również innym osobom na wykorzystywanie właściwości jadeitu – wybucha wojna. Dziedzictwo jadeitu kończy tę rozciągniętą na prawie trzydzieści lat, na poły gangsterską opowieść.

Tasha Suri, Jaśminowy tron

Tasha Suri to druga w naszym zestawieniu autorka należąca do anglojęzycznego kręgu kulturowego, ale niebędąca Amerykanką. Urodziła się w Londynie w rodzinie pendżabskiej (zamieszkującej tereny dzisiejszych Indii oraz Pakistanu). Zanim została pełnoetatową pisarką, pracowała w bibliotece naukowej w Imperial College. Jej debiutancka powieść, Cesarstwo piasku trafiło w 2020 roku na listę najlepiej powieści fantasy wszech czasów magazynu „Time”. Jaśminowy tron został nagrodzony nagrodą World Fantasy dla najlepszej powieści w 2022 roku.

W Jaśminowym tronie śledzimy losy dwóch kobiet: Priji, osieroconej służącej, która wszystko, co zarobi, przeznacza na pomoc dzieciom dotkniętym butwieniem, chorobą dotykającą nie tylko ludzi, oraz księżniczki Malini, uwięzionej przez cesarza za to, że śmiała sprzeciwić się patriarchalnemu porządkowi. Obie próbują przetrwać w tym nieprzyjaznym dla siebie, trawionym przez chorobę świecie – najpierw same, a później, gdy ich drogi się połączą, razem. Suri, nawiązując do hinduskiej kultury, buduje fascynującą, choć niekoniecznie łatwą w odbiorze (właśnie przez wykorzystanie elementów niekoniecznie znanej nam kultury) powieść.