Aktualności Europejskość na skalę lokalną: Praga

26/09/2024

W ramach realizowanego w Bibliotece Gdynia projektu Europejskość na skalę lokalną, odwiedziliśmy trzy biblioteki, by podglądać ich pracę oraz zdobywać wiedzę dotyczącą codziennej pracy z czytelnikami, współpracy z samorządami oraz – przede wszystkim – projektowania zajęć w ramach nieformalnej edukacji dorosłych. Pierwszą odwiedzoną przez nas biblioteką była słoweńska Goriška knjižnica Franceta Bevka w Novej Goricy, drugą zaś – Městská knihovna w Pradze.

  

Główna siedziba praskiej biblioteki publicznej

Biblioteka...

Budynek Městská knihovna – miejskiej biblioteki – znajduje się niemal w samym centrum starej części Pragi tuż przy pozostającym pod opieką biblioteki placu, niedaleko Ratusza oraz barokowej wieży astronomicznej Klementinum, przynależącej do kompleksu, w jakim siedzibę ma czeska Biblioteka Narodowa. Główna siedziba praskiej biblioteki zasłynęła w świecie jednak nie swoim położeniem, zabytkowym budynkiem, imponującym księgozbiorem czy zaangażowaniem w życie miasta, a znajdującą się w holu instalacją z książek – Idiomem. Znajduje się ona tam od 1998 roku, jednak kiedy mniej więcej 2 lata temu trafiła na TikToka stała się tym, co trzeba w Pradze koniecznie zobaczyć i sfotografować.

Wnętrze Idiomu

Stanowiska z self-checkiem

Sala kinowa w głównej siedzibie biblioteki praskiej

W skład sieci Městská knihovna wchodzi 51 filii oraz 2 bibliobusy, które jeżdżą po okolicznych miejscowościach, mających utrudniony dostęp do zasobów bibliotek. Większość filii jest samoobsługowa – czytelnicy sami wypożyczają i oddają książki, w tym czasie pracownicy zajmują się dbaniem o księgozbiór, prowadzeniem oraz organizacją wydarzeń i zajęć. Niedawno otwarta, nowa filia biblioteki została wyposażona także w książkomat. Biblioteka posiada jeden, wspólny katalog dla wszystkich filii, a w nim ponad 2 miliony nowych zbiorów, z których czytelnicy i czytelniczki mogą zamawiać interesujące ich pozycje do dowolnie wybranego przez siebie oddziału biblioteki. Chociaż rozwiązanie to wydaje się niezwykle wygodne, ma również swoją cenę – bywa, że na taką książkę czeka się dwa tygodnie.

Pierwszy praski książkomat

Poza tym w skład sieci Městská knihovna wchodzą dwie niezwykłe filie. Pierwszą jest znajdująca się przy nabrzeżu Dok 16, będąca w zasadzie przestrzenią warsztatową, gdzie czytelnicy i czytelniczki mogą skorzystać ze specjalistycznych urządzeń. Organizowane są tutaj także warsztaty DIY, a nawet kupić materiały budowlane po cenach hurtowych. Drugą – w pełni zautomatyzowana, nieobsługiwana przez bibliotekarzy filia w centrum handlowym, w którym wybór książek, ich wypożyczenie oraz oddanie zostało pozostawione w rękach czytelników. Regularnie jedynie do filii przyjeżdża transport, by przywieść zamówienia, nowe książki, bądź zabrać te oddane, potrzebne w innym miejscu.

Wnętrze Doku16

...jako część społeczności

Praska biblioteka publiczna, podobnie jak nasza Biblioteka, nie zajmuje się wyłącznie wypożyczaniem zbiorów mieszkankom i mieszkańcom Pragi, ale współtworzy większą sieć instytucji kulturalnych w mieście. Przykładem takiej współpracy ponad instytucjami jest filia Velký Mlýn, która znajduje się w starym barokowym młynie usytuowanym w malowniczym parku nad rzeką. W budynku, oprócz biblioteki działają także fundacje kulturalne; a sama filia w dużej mierze została zaprojektowana jako samoobsługowa – bibliotekarze i bibliotekarki dyżurują w niej tylko kilka godzin w ciągu dnia. Ponadto na miejscu znajduje się również kawiarnia oraz ogólnie dostępny ekspres do kawy. Animatorzy prowadzą w bibliotece wydarzenia, również takie typowe dla bibliotek, jak na przykład spotkania autorskie. Velký Mlýn posiada również salę wystawową i koncertową.

Self-check w Velký Mlýnie

Wśród oferowanych dla dorosłych zajęć znalazły się również specjalistyczne zajęcia przeprowadzane w pracowni krawieckiej, znajdującej się w bibliotece Jezerka. Ateliér prowadzą dwie osoby – scenografka i kostiumolożka, animatorki zatrudnione w praskiej bibliotece, wprowadzające chętne osoby w tajniki pracy swoich zawodów. To pod ich kierunkiem można nauczyć się szyć na różnych poziomach zaawansowania, również od podstaw. Dzięki temu wokół Ateliér utworzyła się społeczność zafascynowana tekstyliami, szyciem, wykorzystywaniem materiałów w tworzeniu scenografii oraz kostiumów.

Pracownia w Jezerce

Kostium wykonany w pracowni

Biblioteka Jezerka

Podobnie, jak miało to miejsce w Polsce, po kolejnej agresji Rosji na Ukrainę w 2002 roku i związanym z tym napływem sporej liczby uchodźców do Pragi – Městská knihovna włączyła się aktywniej w społeczne działania , poszerzono więc ofertę edukacyjno-kulturalną, aby stworzyć przestrzeń do spotkań „starych” i „nowych” mieszkańców i mieszkanek. W ofercie pojawiły się zajęcia z nauki języków obcych: czeskiego i angielskiego czy warsztaty pisania CV, pomagające w znalezieniu zatrudnienia w kraju zamieszkania. W Ateliér Jezerka pojawiły się warsztaty z tradycyjnego haftu ukraińskiego prowadzone przez Ukrainkę. Inna artystka z Ukrainy prowadzi w Bibliotece Opatov cykliczne zajęcia plastyczne – Opatov Artclub.

Praska biblioteka, podobnie jak inne podobne jej instytucje europejskie, nie jest wyłącznie wypożyczalnią książek – odpowiadając na potrzeby osób mieszkających w Pradze, oferuje szeroką gamę usług oraz możliwości. Można w niej nauczyć się przydatnych umiejętności, w tym szycia czy majsterkowania, zapoznać się z językiem oraz kulturą, a także miło i spokojnie spędzić czas.

---